Nếu không gặp được Allen - người quét rác 10 năm về trước có lẽ giờ
này, tôi đang quay cuồng trong vòng quay vô tận của đồng tiền”, Giám
đốc Thái Hà Books - Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ quan điểm sống của mình.
Học
là việc của cả đời. Ngày tốt nghiệp đại học tôi mới mới bắt đầu sự
nghiệp học hành của chính mình - học từ cuộc sống. Biết bao người thầy
sau này đã dạy cho tôi vô vàn kiến thức. Họ là các giáo sư, tiến sĩ,
các chủ tịch, tổng giám đốc của nhiều tập đoàn lớn trên thế giới. Tuy
nhiên tôi không thể nào quên được một người thầy đặc biệt của mình -
thầy Allen.
Hằng ngày từ ký túc xá trên phố Mountain - Sydney
(Australia), tôi khoác ba lô đi học hay lên thư viện. Mỗi buổi sáng,
tôi đều bắt gặp một anh công nhân vệ sinh thu dọn quanh khu nhà. Anh
luôn tươi cười và kèm theo là lời chào rất thân thiện “Hello, how are
you” (Chào bạn, bạn khỏe chứ?). Anh làm như vậy ngay khi gặp tôi. Về
phần mình tôi luôn lẳng lặng bước đi, khuôn mặt lạnh tanh và khó chịu.
Trong đầu tôi lúc đó chỉ hiện lên một ý nghĩ duy nhất “Thằng cha này
thấy sang bắt quàng làm họ. Hắn thấy tôi có chức vụ, có tiền bạc, có
học thức nên muốn bắt quen đây. Hắn thì có khác gì mấy cô công nhân vệ
sinh hay đi dọn rác trước cổng nhà mình ở phố Thái Hà, Hà Nội”.
Ngày
tiếp theo, anh công nhân vệ sinh vẫn cười tươi, vẫn chào tôi hết sức
niềm nở. Tôi vẫn khó chịu và đút hai tay vào túi quần đi thẳng. Khuôn
mặt vênh váo. Ngày thứ ba vẫn vậy, anh quét rác lại chào tôi rất vui
vẻ, khuôn mặt và thân hình thể hiện sự thân thiện với tôi. Tuy nhiên,
trong lần này, để cho xong chuyện tôi đã trả lời anh ta một cách miễn
cưỡng: “I am fine,
you. And you?” (Tôi khỏe, cám ơn anh. Thế còn
anh?) Tôi nói xong và chợt nhận thấy rằng mình đã cười. Tôi đã cười mà
không biết, điều này không như trong kế hoạch ban đầu của một người coi
thường anh công nhân dọn vệ sinh. Thú vị hơn tôi phát hiện ra khuôn mặt
tươi tỉnh của chính mình, rằng hình như mình vui hơn, dễ chịu hơn, hạnh
phúc hơn, thư giãn hơn.
Vừa đi tôi vừa nghĩ về mình rồi lẩm
bẩm: “Ta thật là *** dốt”. Quả thật, từ trước đến nay, trong suốt bao
nhiêu năm qua tôi đã có một suy nghĩ không đúng, rằng khi cười với ai
đó tôi mang lại niềm vui cho họ. Khi
ai tôi luôn nghĩ mình ban
ơn cho họ. Khi gần gũi ai, tôi luôn nghĩ họ được lợi từ tôi. Và, tôi
thấy mình thật sai lầm. Bởi, khi tôi cười với anh công nhân quét rác
này người được lợi đầu tiên không phải là anh ta mà là chính tôi.
Và
tôi chợt nhận ra rằng anh ta đâu có biết tôi là ai. Anh không hề biết
tôi có bao nhiêu tiền, làm chức vụ gì, có học thức đến đâu. Trong mắt
anh ta tôi từ ký túc xá bước ra tức tôi là sinh viên, là người đi học.
Dù có học tiến sĩ, thạc sĩ hay đại học vẫn là người đi học, là sinh
viên. Mà thậm chí anh cũng chẳng quan tâm tôi có là sinh viên hay không.
Chủ
tịch hội đồng quả trị Thái Hà Books - Nguyễn Mạnh Hùng từng học đại học
và sau đại học tại Nga (Liên Xô cũ). Ông từng đảm nhận vị trí quan
trọng của nhiều doanh nghiệp và tổ chức lớn.
Ông Hùng từng học
tập, công tác, tham quan, làm việc tại 39 quốc gia trong đó có Nga, Mỹ,
Pháp, Australia, Anh, Nhật, Trung Quốc, Ai Cập, Thụy Điển, Italy...
Biết 4 ngoại ngữ: Anh, Pháp, Nga, Trung trong đó 3 ngoại ngữ đầu thành
thạo cả nghe, nói, đọc, viết. Tổng số thời gian sống ở nước ngoài là
trên 16 năm.
Ông bắt đầu giảng về quản trị kinh doanh từ 2003
sau khi từ Sydney, Australia về VN. Nơi giảng là: Tổ chức InWent (Đức),
Hội Doanh nhân trẻ Hà Nội, Hiệp hội Nữ Doanh nhân Hà Nội; Các công ty
và Trung tâm đào tạo: Đào tạo và Tư vấn ngân hàng BTC, PTI, Vitoria,
VCCI, Viện quản lý Châu Á, Công ty chứng khoán Thăng Long, Chứng khoán
Đại Dương, Công ty Thành Nam, Công ty Hà An, Ngân hàng Quân đội MB,
Ngân hàng nhà Habubank, ngân hàng An Bình, Techcombank, Tổng công ty
Phát hành sách TP HCM Fahasa, Công ty Vinapay, Kiều Gia… và rất nhiều
doanh nghiệp khác.
Trên thực tế tôi chỉ là một người châu Á da
vàng, mũi tẹt. Nhưng anh ta cũng chẳng để ý đến chuyện ấy. Anh chỉ cười
và chào tôi như đã và đang làm việc đó với tất cả những ai từ ký túc xá
bước ra. Tất cả mọi người là bình đằng. Tất cả chúng ta là con người.
Tôi thấy xẩu hổ và, tôi đã nhận ra vấn đề. Tôi đã được học một bài quý
giá. Từ đó đi đâu, gặp ai tôi cũng chào và cười. Không chỉ cười mà là
cười rất tươi. Cười từ trái tim mình, từ đáy lòng mình.
Một
bữa nọ khi từ thư viện về tôi phát hiện ra Allen - người quét rác đang
ngồi uống cà phê trong quán. Anh ăn mặc rất lịch sự, vừa nhấm nháp ly
café vừa đọc sách. Ngạc nhiên và tò mò, tôi lại gần làm quen, cùng uống
café, cùng nghe nhạc với anh. Tôi không ngờ rằng người mặc bộ quần áo
bảo hộ, đi lau nhà, quét rác mỗi sáng bây giờ lại **** thành một người
lịch lãm, trí tuệ thế này. Anh đọc sách say sưa và đọc khá nhanh. Bài
học nữa tôi đã học được: Mỗi lúc chúng ta đang đảm nhận vai diễn nào
đó, lúc đóng vai nào phải làm tốt vai đó. Hơn nữa, không nên coi thường
người công nhân quét rác. Anh ấy cũng đọc sách, cũng nghe nhạc, cũng
thưởng thức café và các món ăn.
Allen đã kể cho tôi nghe vanh
vách về Kim Tự Tháp ở Ai Cập, về những gì còn sót lại từ vườn treo
Babillon ở Iraq, về vùng đất lạnh và băng giá Siberie của nước Nga. Anh
nói về thời kỳ La Mã, về chiến tranh Nam Bắc của nước Mỹ, về cuộc sống
của người Eskimo. Đặc biệt anh nói về Việt Nam khi biết tôi là người
Việt (Sau này anh kể rằng anh cứ ngỡ tôi là người Thái hay Indonesia).
Hóa
ra Alen đam mê đi du lịch. Anh đi du lịch qua sách. Những hiểu biết của
anh làm tôi kinh ngạc. Hóa ra anh rất hiểu biết và có trí nhớ và sự
tưởng tượng tuyệt vời. Allen hỏi tôi khu vực Hạ Long có bao nhiêu hòn
đảo? Khi đó, vì không biết, tôi đã nói đại rằng quãng 1.000 hòn. Allen
đã giảng giải về các hòn đảo, về đại lý, khí hậu, thảm thực vật và thủy
sản cũng như tính chất vùng biển của 1.960 hòn đảo, (chứ không phải con
số 1.000 như tôi nghĩ) trong vùng diện tích 1.553 km2 này. Nhờ Allen mà
tôi, có lẽ, đến chết không quên được những con số này.
Allen
đề nghị tôi phân tích về nhạc Việt Nam, nhất là vấn đề đặc biệt của
loại nhạc 5 nốt này. Tôi ngạc nhiên vì chưa bao giờ biết đến nhạc của
đất nước mình lại chỉ có 5 nốt. Tôi luôn nghĩ nhạc gì thì nhạc, đã là
nhạc thì phải là 7 nốt chứ. Cuối cùng tôi đã phải há miệng ra nghe
Allen nói về chèo, về cải lương, về chầu văn, và về các loại nhạc cụ
của Việt Nam, đất nước nơi tôi sinh ra và lớn lên. Allen đã dạy cho tôi
bài học quý giá về tính tìm tòi khám phá, rằng tôi phải đọc nhiều hơn,
tìm hiểu nhiều hơn, quan sát và ghi nhớ nhiều hơn.
Chính từ
bài học quý giá này mà ngay sau khi về Việt Nam tôi đã quyết định lái
xe làm một chuyến xuyên Việt. Tôi cũng quyết đi tham quan toàn bộ đất
nước mình, không bỏ sót tỉnh nào. Tôi chợt nhận ra rằng mình đã bỏ qua
rất nhiều điều quan trọng, rằng tôi đã đi đến tận 39 quốc gia nhưng lại
chẳng hiểu được nhiều thứ đang diễn ra ngay tại đất nước mình.
Ngày
tôi đến thăm nhà của Allen, tôi lại học thêm được một bài học quý giá
nữa. Allen có khoảng gần 1.000 cuốn sách. Là người học nhiều, đi nhiều,
thường xuyên mua và đọc sách nhưng tủ sách của tôi cũng chỉ có quãng
3.000 cuốn. Còn Allen, một công nhân vệ sinh đã có một tủ sách quá vĩ
đại. Anh đam mê sách và đã bỏ một khoản tiền lớn ra mua, trưng bày
sách. Anh nói đã đọc hết những cuốn sách này. Thậm chí có những cuốn
đọc đến 2-3 lần. Tôi nhớ khi đó tôi có mong muốn quỳ dưới chân anh xin
nhận anh làm thầy.
Cũng tại những lần đến thăm anh, tôi đã
được học cách nấu ăn. Làm sao nấu đơn giản, đủ chất, ngon miệng mà
không quá cầu kỳ. Một tình bạn thân thiết đã nảy mầm giữa một doanh
nhân với một anh quét rác. Chuyện này tôi không thể tưởng tượng được
trước đó một vài năm. Từ ngày gặp Allen tôi bỏ hẳn các tính xấu của
mình: kiêu ngạo, soi mói, coi thường người khác. Tôi cũng trở nên điềm
đạm hơn, nói nhỏ hơn, ít nóng tính hơn. Tôi cũng không còn “bệnh” nhìn
hình dáng bên ngoài mà kết luận con người nữa. Tôi luôn niềm nở và giúp
đỡ mọi người. Tôi quyết định chọn sứ mệnh “sẻ chia” của mình từ ngày đó.
Cũng
nhờ Allen và những người thày khác sau này tôi đã hiểu và thực hành
nguyên tắc “cho mà không đòi hỏi, cho mà không cần nhận”. Tôi cũng đã
triển khai mỗi ngày, mỗi giờ cách sống “pay it forward” - đáp đền tiếp
nối. Cũng từ ngày đó cuộc đời của tôi luôn hạnh phúc, bình an và chan
chứa yêu thương.
Gần chục năm đã trôi qua. Bây giờ nghĩ lại,
nếu không gặp được Allen, chắc tôi vẫn đang quay cuồng trong vòng quay
vô tận của đồng tiền, không chút nghỉ ngơi, không dành thời gian để
hiểu và sống hạnh phúc với những người xung quanh, trong đó có các bạn
bè, đồng nghiệp và hàng xóm. Tôi thật biết ơn thầy tôi, bạn tôi - Allen.
Nguyễn Mạnh Hùng Chủ tịch HĐQT, kiêm Giám đốc Thái Hà Books